Nevşehir Üzüm Pekmezi

Nevşehir'in meşhur üzümünün tarihçesine baktığımızda, yaklaşık 300 sene önce Nevşehirli Sadrazam Damat İbrahim Paşa'nın memleketine bağlar kurdurup bu bağların çubukları kütükleri o döneminden kalmaktadır. Nevşehir’in bir çok ilçe, belde ve köylerinde yörenin kendine has kokusu ve özelliği ile dikkat çeken meşhur Nevşehir kara üzümün pekmezi halen geleneksel yöntemlerle hazırlanıyor.

Nevşehirli ev hanımları, kış aylarında yenilmek üzere  "Pekmez şifadır’’diyerek, pekmez yapımını da şöyle anlattılar: "Bağlarımızdan güzel ve kaliteli üzümlerimizi topluyor, bol su ile yıkıyoruz. Sonra, üzümlerimizi çuvallara pekmez toprağı katarak, suyu çıkana kadar ayaklarımızla çiğneyerek şırasını çıkarıyoruz. Çıkarılan şırayı bu kez de kazanların içersine katarak, koyu kırmızı renk alana kadar kaynattıktan sonra, soğutuyoruz. Soğuyan pekmezimizi daha sonra, cam kavanozlara koyarak kilerimize bırakırız.

Nevşehir'de pekmez yapımının çok eskilere dayandığını, kış aylarında ise adeta şifa niyetine tüketildiğini belirten kadınlar, "Pekmez, özellikle çocuklarımızın gelişimde yararlı olmaktadır. Soğuklarda pekmez yarım bardak içildiğinde, soğuk algınlığına iyi gelmektedir. Kan yapıcı özelliği bulunduğunu biliyoruz. Enerji vermektedir. Nefes darlığına iyi geliyor. Karabiberi az miktarda pekmezin içersine koyarak içildiğinde öksürüğe de bire bir gelmektedir. Sabah kahvaltılarda iştah açma özelliği de bulunmaktadır’’

Bu arada, üzüm şırasına irmik katarak üzüm pestili(köftesi) yapıldığını anlatan bayanlar, "Şıra ve irmik ile karışımı temiz bezlerin üzerine baklava dilimi şeklinde keserek şekiller verdikten sonra, güneş altında kuruyuncaya kadar bekletildikten sonra toplarız. Kış aylarında çerezle birlikte tüketilmektedir.

Nevşehirlilerin önemli değerlerinden olan pekmezin faydaları ise saymakla bitmiyor.Her ne kadar kış aylarında aklımıza gelse de pekmez eski tarihlerden günümüze kadar uzanan yolculuğunda pekte hak ettiği değeri bulamamış gibi görünmektedir. Ancak son yıllarda uzman hekimler tarafından sık sık pekmezden bahsedilmesi pekmeze olan ilgiyi de arttırmış görünmektedir. Üzüm, dut ve hurma gibi pek çok çeşidi bulunan pekmezin yararları da oldukça fazladır. Protein, mineraller, magnezyum, fosfor ve demir ihtiva etmektedir.            

Ayrıca vücut direncini, bağışıklık sisteminin direncini arttırıcı ve güçlendirici özelliği sayesinde hastalıklara karşı koruyucudur. Karaciğeri temizleyerek damarları açar, klan basıncını dengeler. Hastalık aşamasında ise iyileşme sürecini hızlandırır. Mide rahatsızlıklarının tedavisinde destekleyici özelliğe sahiptir. Anne sütünü arttırdığı da bilinen faydaları arasında yer almaktadır. İltihap söktürücü özelliği bulunmaktadır. Öksürüğü keser ve balgam söktürücüdür. Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda pamucuk adı verilen ağız içi yaralarının tedavisinde oldukça etkilidir.