Türkiye’de aşure ayı olarak bilinen muharrem ayında gerçekleştiğine inanılan olaylara ilişkin birçok rivayet vardır. Bunlardan en yaygın olarak bilinenler; Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturması, Hz. Âdem’in tövbesinin kabul edilmesi, Hz. İbrahim’in ateşten kurtulmasıdır. Muharrem ayının 10. gününde aşure, yaygın olarak Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilişini anmak için yapılmaktadır.
Aşure geleneğini uygulayan toplulukların bu güne yükledikleri anlama göre aşurenin içine konan malzeme, yapılış tarihi ve amacı değişiklik göstermektedir. Aşure, bu geleneği uygulayan topluluklara göre çeşidi ve sayısı değişse de içine konan malzemenin çokluğu ile ün yapmış bir yiyecektir ve genel olarak kabuğu alınmış buğday ile birlikte, fasulye, nohut, kayısı, ceviz, üzüm, incir gibi bakliyat ve yemişlerin uzun süre kaynatılmasıyla pişirilir.
Pişirilen aşurenin duası yapılır; şifalı olduğuna inanıldığı için önce hasta ve çocuklara yedirilir, sonra yakın çevreden başlamak üzere birçok kişiye dağıtılır. Aşurenin kabı yıkanmadan iade edilir. Aşure artarsa meyve ağaçlarının dibine dökülür ve bu ağaçların daha çok meyve vereceğine inanılır.
Aşure geleneği, İslam mezheplerinde kendine yer bulduğu gibi Musevilerde ve Hıristiyanlarda da farklı isimlerle bilinmektedir. Anadolu’nun hemen her yerinde bilinen ve hâlâ uygulanan aşure geleneği, günümüzde köy derneklerinin düzenlediği çeşitli organizasyonlar yoluyla bir şenliğe de dönüştürülmüştür.
Aşureye Hangi Malzemeler Konulur?
Anadolu Yemek Sanatı kitabımızdaki aşure tarifinde bulunan malzemeler
3 su bardağı aşurelik buğday
1 su bardağı fasulye
1 su bardağı nohut
1 su bardağı kuru üzüm
6 adet incir
6 adet kayısı
6 su bardağı şeker
3 tek karanfil (cezvede bir taşım kaynatılıp suyu dökülmüş)
Tarçın
Ceviz içi
Süslemek İçin Fındık Fıstık Ceviz içi Fıstık içi Antep Fıstığı Kullanılır
Aşure Nasıl Yapılır?
Aşurenin yapılışı ülkemizde yöreden yöreye değişmektedir. Biz size Anadolu Yemek Sanatı kitabımızdan bir tarif vermek istiyoruz. Bir gece öncesinden buğday, fasulye ve nohut ayrı ayrı ıslatılır. Buğday iyice piştikten sonra ayrı ayrı pişirilmiş nohut ve fasulye de katılarak bir süre daha kaynatılır. Şeker ve yıkanmış üzüm ilave edilir. Küçük doğranmış incir, kayısı eklenir. Beş dakika daha pişirdikten sonra karanfil karışıma dâhil edilir. Pişen aşure sıcak sıcak kâselere alınır. Üzeri ceviz ve tarçın ile süslenir.
Türkiye’nin hemen her yöresinde yapılan aşurenin içindeki malzemeler de yöreden yöreye değişir. Buna göre bakla, börülce, mısır gibi malzemeler katıldığı gibi üstüne de nar ve susam da eklendiği görülür. Bazı yörelerde aşure pekmezle tatlandırılır.